Jak wybrać kolektory słoneczne?

Głównymi typami kolektorów używanymi do wspomagania tradycyjnych systemów ogrzewania budynków oraz przygotowywania ciepłej wody są kolektory płaskie oraz rurowo-próżniowe. Płaskie składają się z obudowy, przezroczystego pokrycia, absorbera (najczęściej blachy miedzianej lub aluminium pokrytego czarnym chromem lub tlenkiem tytanu) oraz izolacji w postaci wełny mineralnej. Podstawą konstrukcji kolektorów rurowo-próżniowych, będących stosunkowo nowym wynalazkiem, są specjalne rury próżniowe, w których absorber (miedziany lub aluminiowy) umieszczony jest w próżni pełniącej rolę izolatora zapewniającego wysoką sprawność termiczną niezależną od panującej na zewnątrz temperatury. Poza budową, która znacząco wpływa na ich efektywność i funkcjonowanie, rodzaje kolektorów różnią się też innymi parametrami, które warto poznać przed wyborem  odpowiedniego urządzenia.

Oba rodzaje mogą zapewnić około 60-80% energii potrzebnej do podgrzania wody użytkowej w ciągu roku – mówi Michał Burkiewicz z firmy Hoven. - Kolektory rurowo-próżniowe są jednak nieco wydajniejsze, a tym samym wymagają mniejszej powierzchni zabudowy  -  taką samą ilość energii cieplnej uzyskam z 5 m²  powierzchni kolektorów próżniowych co z powierzchni 3 mkw kolektorów rurowych. Roczny zysk w drugim przypadku jest o ok. 10% większy. Pamiętajmy jednak, że okres zwrotu naszej inwestycji zależny jest od zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową – przeciętnie wynosi on ok. 3-5 lat, zwłaszcza, że możliwe jest obecnie uzyskanie 45% dofinansowania.

Nieco różna jest też dzienna wydajność obu rodzajów kolektorów, zależna od kąta padania promieni słonecznych. W przypadku kolektora płaskiego jego moc jest zmienna i osiąga najwyższą wartość, gdy słońce świeci prostopadle. Kolektory rurowo-próżniowe dzięki swojej budowie działają na światło rozproszone, dlatego ich praca jest niezależna od pory dnia. Pracują równomiernie przez cały cykl, nawet w chwili, gdy płaskie tracą swą wydajność.

Element zbierający ciepło, zwany absorberem, w kolektorach rurowo-próżniowych znajduje się w próżni, co poprawia działanie tego sprzętu w naszych szerokościach geograficznych – jest to zaleta, której nie posiadają w takim stopniu kolektory płaskie, nadające się głównie do stref słonecznych przez większość roku. Pochłanianie ciepła słonecznego w przypadku  pierwszego rodzaju nie jest tak bardzo zależne od temperatury, dzięki czemu można liczyć na wydajną pracę instalacji nawet w mroźne zimowe dni. W takich warunkach kolektory rurowo-próżniowe mogą ogrzać wodę nawet do 50°C. Wszystko za sprawą zastosowanej w nich próżni, która jest bardzo dobrym izolatorem. Natomiast w przypadku kolektorów płaskich już przy -10°C ich efektywność znacznie spada. Warto również pamiętać, że w przypadku opadów śniegu zasypany kolektor płaski przestanie działać, natomiast z rurowej konstrukcji kolektora próżniowego opadający puch naturalnie się zsuwa. W kolektorach rurowych nie ma jednak możliwości zastosowania tzw. obiegu odwróconego w celu rozmrożenia i usunięcia śniegu, co jest dostępne w wersji płaskiej.

- Jeśli potrzebujemy sezonowego źródła ciepła, np. dla uzyskania ciepłej wody latem (podgrzanie wody w basenie), wybierzmy kolektory płaskie. To doskonałe rozwiązanie szczególnie dla agroturystyki, gdzie zwiększone zapotrzebowanie na ciepła wodę jest właśnie w okresie letnim, czyli wtedy kiedy kolektory płaskie są najbardziej wydajne. Jeśli ważniejszą kwestią jest jednak dostarczanie ciepła przez cały rok, wybierzmy te próżniowe, które znacznie przekraczają w tym okresie wydajność płaskich – dodaje ekspert z Hoven.

Kolektory płaskie i rurowo-próżniowe różnią się między sobą nie tylko parametrami i wydajnością. Ważne są również aspekty, które wpływają na ich komfortowe użytkowanie i łatwy montaż. Jeśli chodzi o uszkodzenia mechaniczne, to w naszych warunkach nie trzeba ich brać zbytnio pod uwagę – oba typy kolektorów są na nie wystarczająco odporne. Kolektory płaskie wykonane są bardzo odpornego szkła hartowanego, natomiast rurowo-próżniowe z niezwykle wytrzymałego  szkła boro-krzemowego.  Jednakże w przypadku wystąpienia uszkodzenia w kolektorach płaskich niezbędna jest wymiana całego panelu, a w rurowo-próżniowych jedynie elementów, które tego wymagają. Również pod względem montażu oba typy kolektorów znacznie się różnią. W związku z tym, że rurowo-próżniowe montowane są w częściach, ich instalacja w wybranym miejscu, nawet na dachu nie stanowi problemu. Z kolei kolektory płaskie lepiej sprawdzają się w budynkach nowobudowanych, w których mogą być zintegrowane z dachem, zastępując część jego pokrycia. Kiedy jednak założyć chcemy je na już istniejącym budynku, ich szerokość (ok. 1 m) może sprawiać trudności z transportem na dach, zwłaszcza że standardowe włazy mają ok. 50 cm.

- Tylko indywidualne podejście i profesjonalny audyt jest w stanie dać oczekiwane rezultaty– podsumowuje Michał Burkiewicz.